سرج ارستر SPD

سرج ارستر چیست؟

سرج ارستر یا صاعقه گیر یک قطعه الکترونیکی است که از دستگاههای برقی در برابر اضافه ولتاژ ناگهانی و ناخواسته محافظت می کند. و این عمل را با تخلیه اضافه بارهای ناشی از اضافه ولتاژ در زمین انجام می دهد. و این باعث محافظت از دستگاهها در برابر اضافه ولتاژ می گردد.

مشخصات فنی سرج ارستر

در هنگام برخورد صاعقه با ساختمان، ولتاژ بسیار زیادی وارد شبکه می شود و این ولتاژ زیاد باعث خرابی تمام دستگاهها و تجهیزات می شود.

در ساختمان هایی که مجهز به سیستم صاعقه گیر خارجی هستند، بیشتر جریانی که توسط صاعقه گیر به زمین می رود دوباره از طریق همبندی به سیستم قدرت ساختمان برمی گردد. این اتفاق باعث می شود که تجهیزات داخل ساختمان آسیب ببینند. در ساختمان های که دارای صاعقه گیر خارجی هستند برای منحرف کردن مجدد جریان بازگشتی، به سرج ارستر نیاز داریم.

سرج ارسترها در حالت عادی مقاومت بسیار زیادی دارند و مانند یک عایق کامل عمل می کند. اما در برابر اضافه ولتاژ های ناگهانی مقاومت بسیار کمی از خود نمایش می دهد و مانند یک هادی بین شبکه و سیستم ارت عمل می کند.

مشخصه دیگر این محصولات که باید در هنگام انتخاب و خرید رعایت شود قابلیت کار در شبکه ارتینگ مورد نظر است. به شکلی که اگر برای شبکه ارتینگ TN-S که در ایران متداول است، قصد تهیه سرج ارستر ارزان یا انواع دیگر آن را دارید، باید دقت کنید که این نوع سیستم ارتینگ بر روی محصول درج شود.

سرج ارسترها(صاعقه گیرها) در انواع مختلفی طراحی و تولید می شوند. سرج ارسترهای تک فاز، تک فاز به همراه نول، سه فاز، سه فاز به همراه نول و غیره از انواع مختلف این محصولات هستند که هر یک با توجه به محل نصب کاربری مخصوص خود را دارند.

انواع سرج ارستر

سرج ارسترها از مجموعه قطعات ضروری در تجهیزات برق صنعتی هستند. که در انواع مختلفی تولید می شود در زیر به بررسی آنها می پردازیم:

سرج ارستر نوع B 

سرج ارستر نوع B، به عنوان حفاظت اولیه در ورودی اصلی شبکه نصب می شوند. معمولا در برابر جریان صاعقه با 100 کیلو آمپر مقاوم هستند. نحوه نصب آنها به صورت موازی در ورودی شبکه و در تابلو برق اصلی می باشد.

این نوع از سرج ارسترها دارای ظرفیت تخلیه بسیار بالایی می باشند و اثر بخشی قابل قبولی دارند. سرج ارستر نوع B(کلاس I) برای حفاظت از تجهیزات در برابر اضافه ولتاژ یا جریان رعد و برق کاربرد دارند.

سرج ارستر نوع C

این مدل از ارسترها ( کلاس II )، در تابلوهای فرعی نصب می شوند و وظیفه حفاظت ثانویه در مقابل سوئیچینگ را دارند.

یکی از کاربردهای سرج ارستر کلاسII، توانایی حذف ولتاژ نشتی از ارستر های نوع B است. نحوه نصب سرج ارستر کلاس C به این صورت است که باید قبل از کلید نشتی جریان نصب شود، در غیر این صورت کلید نشتی جریان، جریان سرج ارستر را به عنوان نشستی برق تشخیص می دهد و مدار را قطع می کند.

البته در زمانی که خطر برخورد مستقیم صاعقه وجود ندارد، نصب سرج ارستر در تابلو برق اصلی صورت می گیرد. سرج ارستر نوع C معمولا برای جریان های 20 کیلو آمپر کاربرد دارند.

سرج ارستر نوع D

این مدل از ارسترها( کلاسIII )در آخرین مرحله و به عنوان تکمیل کننده حفاظت، قبل از پریز و در نزدیکی مصرف کننده به کار می رود. ولتاژ این مدل نسبت به سایر سرج ارسترها کمتر (معمولا 1.5 کیلو ولت) می باشد، به همین دلیل معمولا برای تجهیزات حساس مانند دیتا سنترها استفاده می شود.

توجه داشته باشید که سرج ارستر نوع D برای حفاظت در برابر صاعقه به صورت مستقیم کارایی ندارد.

سرج ارستر نوع B+C

این مدل از ارسترها(کلاسIII) که به آنها ارسترهای ترکیبی نیز می گویند، از پر کاربرد ترین نوع ارسترها هستند. به طوری که در مراکز صنعتی، نظامی، مخابراتی و تمامی سیستم های الکتریکی کاربرد دارد.

سرج ارسترهای ترکیبی(صاعقه گیرهای ترکیبی) در زمان افزایش ناگهانی ولتاژ، بالاترین سطح حفاظت را داشته و توانایی از بین بردن جریانات ناشی از رعد و برق و سوئیچینگ را به صورت همزمان دارند. با توجه به ضریب اطمینان بالای این محصول، می توان به جای استفاده از ارسترهای نوع B از این مدل استفاده کرد.